Prowadzone przez kadrę uczelni badania, a także doświadczenia w zakresie wykorzystania kształcenia zdalnego stanowią potencjał, który w wymiarze praktycznym wykorzystany jest na rzecz działalności innych podmiotów, a także podnoszenia kwalifikacji zawodowych funkcjonariuszy Służby Więziennej w Polsce. Różnorodność podejmowanych działań wynikająca z reakcji na potrzeby środowiska więziennego oraz innych służb mundurowych wpływa znacząco na jakość realizowanych szkoleń oraz statutowych zadań, do których dane podmioty zostały powołane. Działalność naukowa uczelni w zakresie podnoszenia kompetencji za pomocą nowoczesnych technologii to również odpowiedź na bieżącą sytuację epidemiczną, która wpłynęła na wiele dziedzin życia, także szkolnictwo czy zdobywanie koniecznych kwalifikacji w ramach edukacji pozaformalnej oraz nieformalnej. Wpisuje się również w działania Komisji Europejskiej, która poprzez wdrożenie mikrokompetencji chce stwarzać obywatelom warunki sprzyjające uczeniu się przez całe życie zarówno w kontekście szkolnictwa wyższego, jak i kształcenia oraz szkolenia zawodowego.

Wyniki badań realizowanych w ramach projektu Pilotażowe Kompleksy Penitencjarne – Moduł II Modernizacja systemu szkolenia kadry Służby Więziennej finansowanego ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021” z Programu ,,Sprawiedliwość”, wskazały obszary deficytowe, tzn. luki kompetencyjne wśród funkcjonariuszy Służby Więziennej. Uzyskane wyniki pozwoliły na opracowanie innowacyjnych programów studiów podyplomowych z zakresu Penitencjarystyki dla kandydatów na oficerów Służby Więziennej oraz Zarządzanie jednostkami organizacyjnymi przeznaczone dla funkcjonariuszy Służby Więziennej. Przyczyniły się również do zaprojektowania innych form doskonalenia zawodowego. Po analizie wniosków badań jakościowych oraz ilościowych dotyczących postaw i kompetencji funkcjonariuszy SW ważnych przy realizacji zadań służbowych, w zmianach programu uwzględniono zwiększenie liczby zajęć praktycznych mających na celu rozwój umiejętności intrapersonalnych oraz intrapsychicznych, poprzez wprowadzenie bloku o nazwie Prewencja penitencjarna. W trakcie zajęć odbiorcy zwiększają swoją świadomość umiejętności komunikacyjnych i ich wpływu na kształtowanie relacji z otoczeniem, w tym z osobami osadzonymi w jednostkach penitencjarnych, uczą się rozpoznawać emocje osób w otoczeniu oraz własne stany wewnętrzne w celu polepszenia umiejętności asertywnego wypowiadania się. Dodatkowo zdobywają wiedzę i doświadczenie w rozpoznawaniu sytuacji kryzysowych oraz właściwych sposobów reagowania (komunikacja, negocjacje, bądź interwencja) w zależności od dynamiki sytuacji oraz oceny zagrożenia. Zajęcia mają mieć charakter integrujący wiedzę z różnych dziedzin – bezpieczeństwa (w tym ochrony dynamicznej), resocjalizacji oraz psychologii. Wprowadzono nowatorskie elementy w programie bloków tj. prawo penitencjarne oraz pragmatyka, penitencjarystyka oraz bezpieczeństwo. Zakres tematyczny wskazanych bloków odzwierciedla potrzebę budowania wiedzy dotyczącej praw funkcjonariuszy oraz możliwości ich egzekwowania, a także zwiększa samoświadomość i wiedzę dotyczącą miejsca formacji jaką jest Służba Więzienna w realizowaniu potrzeb związanych z bezpieczeństwem narodowym oraz osobistym. Program odnosi się również do budowania zdrowych nawyków, które mają pomagać funkcjonariuszom w kształtowaniu zdrowego środowiska pracy i właściwych postaw zarówno z osadzonymi, jak i współpracownikami. Do programu wprowadzone zostały metody efektywnego uczenia się. W związku z tym realizowane są gry dydaktyczne, opracowano materiały interaktywne do nauki i wprowadzono więcej zajęć o charakterze warsztatów oraz ćwiczeń interaktywnych.

Katedra andragogiki i pedagogiki pracy Instytutu Społecznych Podstaw Penitencjarystyki Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości pod kierownictwem prof. dr. Jakuba Czarkowskiego prowadzi działalność badawczo-wdrożeniową w zakresie wykorzystania kształcenia zdalnego w kształceniu komplementarnym personelu więziennego oraz kadr innych formacji mundurowych. Gen. dr Marcin Strzelec w ramach katedry, bazując na swojej wiedzy oraz doświadczeniu zainicjował w 2013 r. Forum Edukacyjnego Służb Mundurowych, które stanowi sformalizowanie współpracy jaka została nawiązana pomiędzy ośrodkami szkolenia polskich służb mundurowych w zakresie organizacji i metodyki kształcenia. Kluczowe znaczenie ma zrealizowany przez Gen. dr Strzelca projekt Pilotażowe Kompleksy Penitencjarne – Moduł II Modernizacja systemu szkolenia kadry Służby Więziennej, efektem, którego jest obniżenie wskaźnika powrotności osadzonych do przestępczości poprzez podnoszenie kompetencji kadry Służby Więziennej w ramach zmodernizowanego systemu kształcenia i doskonalenia, wspierającego proces resocjalizacji i readaptacji osadzonych.

Powołanie Forum Edukacyjnego Służb Mundurowych stanowiło sformalizowanie współpracy jaka została nawiązana pomiędzy ośrodkami szkolenia polskich służb mundurowych w zakresie organizacji i metodyki kształcenia. Miało miejsce podczas konferencji „Nowe technologie w edukacji służb mundurowych”, która odbyła się w 2012 r. w Centralnym Ośrodku Szkolenia Służby Więziennej w Kaliszu.

Przez kilka lat działania FESM zrealizowano kilkanaście spotkań, których celem było m.in. poszukiwanie wspólnych rozwiązań metodycznych służących prowadzeniu szkoleń. Dzięki nawiązanym kontaktom, partnerzy wzbogacali zakres wykorzystywanych narzędzi o nowe funkcjonalności.

Momentem przełomowym, który zintensyfikował zakres współpracy, był czas pandemii, w trakcie którego każda z instytucji powołanych do kształcenia stanęła przed wieloma wyzwaniami organizacyjnymi.

W marcu 2021 r. z inicjatywy uczelni odbyło się spotkanie pn. „Kształcenie zdalne – wymiana dobrych praktyk”, w trakcie którego zaproszeni goście z ramienia Sygnatariuszy forum wymieniali się doświadczeniami, jakie były efektem rocznej zmiany dotychczasowych schematów funkcjonowania.

W ramach zgłębienia tematu kształcenia zdalnego w instytucjach należących do FESM, zaproszono przedstawicieli do wzięcia udziału w ankiecie, która miała na celu zapoznanie się z reakcją instytucji na sytuację pandemiczną w kontekście stosowanych rozwiązań w zakresie kształcenia zdalnego.

Początkowo do FESM przystąpiło 11 instytucji odpowiedzialnych za szkolenie personelu służb mundurowych, formacje: policja, wojsko, straż pożarna, straż graniczna itd. Aktualnie do FESM należy 14 instytucji:

Niewątpliwymi dowodami działalności naukowej są liczne artykuły naukowe oraz monografie wydane przez pracowników uczelni, udział w konferencjach naukowych oraz przynależność do podmiotów propagujących kształcenie zdalne.

W dniach 6-7 maja 2021 r. przedstawiciele uczelni uczestniczyli w międzynarodowej konferencji pn.

 „Modernizacja unijnych systemów wymiaru sprawiedliwości poprzez zwiększenie szkolenia pracowników wymiaru sprawiedliwości” , organizowanej w ramach Prezydencji portugalskiej w Radzie Unii Europejskiej.

Celem konferencji było m.in.:

– rozpowszechnianie nowej, europejskiej strategii szkolenia kadr wymiaru sprawiedliwości na lata 2021-2024,

– przedstawienie konkluzji Rady „Poprawa szkolenia pracowników wymiaru sprawiedliwości”,

– wyjaśnianie, promowanie i omawianie nowych priorytetów ilościowych i jakościowych strategii.

Więcej informacji: Conference EU Judicial Training

Dotychczasowe doświadczenia w zakresie kształcenia zdalnego, zdobyte przez przedstawicieli uczelni, skutkują wdrożeniem nowatorskich rozwiązań w instytucjach, które korzystają ze wsparcia SWWS. Przedstawiciele uczelni wielokrotnie dzielą się swoimi doświadczeniami oraz wiedzą z funkcjonariuszami różnych formacji mundurowych oraz przedstawicielami ośrodków szkoleń. Spotkania w ramach Forum Edukacyjnego Służb Mundurowych przyczyniają się do wymiany doświadczeń cennych ze względu na podobieństwo funkcjonowania jednostek zhierarchizowanych. W ramach szkoleń istotna jest perspektywa tego samego spojrzenia, jaką w tym przypadku są zależności i uwarunkowania formacji mundurowych. Dzięki inicjowanym szkoleniom zwiększa się świadomość uczestników nt. możliwości, przekładając się często na współpracę instytucjonalną w węższym gronie.  Niejednokrotnie rozwiązania stosowane przez dany ośrodek czy uczelnię skłaniają pozostałych uczestników do weryfikacji swoich zastosowań, skłaniając się do modyfikacji.

Ważną grupą społeczną, na rzecz której przedstawiciele SWWS podjęli przełomowe działania są myśliwi z Polskiego Związku Łowieckiego. W ramach podjętej współpracy uczelnia wspierała podmiot w zainicjowaniu działań zmierzających do upowszechnienia kształcenia zdalnego wśród myśliwych. Było to rozwiązanie do tej pory nie wykorzystywane przez tą instytucję. Wdrożono Platformę Szkoleniowo Edukacyjną Polskiego Związku Łowieckiego (www.moodle.pzlow.pl) czyli narzędzia dedykowane do realizacji szkoleń oraz kursów on-line w Polskim Związku Łowieckim. Rocznie z kursów on-line z zakresu podstawowego oraz rozszerzonego korzysta kilka tysięcy myśliwych. Dzięki kursom zamieszczonym na platformie, kandydaci przygotowują się do egzaminów umożliwiających członkostwo w strukturach łowiectwa, a myśliwi nabywaj wiedzę niezbędną do uzyskania uprawnień selekcjonerskich. Ponadto członkowie Polskiego Związku Łowickiego skorzystali z kursów pierwszej pomocy przedmedycznej.

Od roku 2020 rozpoczęto modernizację systemu szkolenia kadry Służby Więziennej, co pozwoliło na obniżenie wskaźnika powrotności osadzonych do przestępczości poprzez podnoszenie reorganizacji systemu dydaktycznego dzięki wykorzystaniu potencjału Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości. Bezpośrednie działania służące osiągnięciu rezultatów realizowano poprzez ofertę kursów realizowanych w ramach doskonalenia zewnętrznego oraz studiów podyplomowych. Każda forma kształcenia została opracowana na podstawie wyników badań prowadzonych przez uczelnię. W przygotowaniu programów wspierano się również doświadczeniem partnerów norweskich.  Dzięki rzetelnym badaniom, które przeprowadzono wśród ponad 1000 funkcjonariuszy wskazano kompetencje jakie wymagają wzmocnienia. Modyfikacjom oprócz programów szkoleń czy studiów poddano również sposób prowadzenia zajęć  skupiając się na aspektach przede wszystkim praktycznych. Dzięki temu słuchacze oraz kursanci w trakcie zajęć mają możliwość zastosowania nabywanej wiedzy w realnych sytuacjach więziennych. Na bieżąco również otrzymują informację zwrotną nt. postępów w pozyskiwaniu umiejętności. Konstrukcja zajęć wpływa na to, że ich uczestnik odbiera jednostkę penitencjarną nie tylko z perspektywy swojego stanowiska czy działu, ale jako całość, w której konkretne zadania wpływają na funkcjonowanie pozostałych. Istotną zmianą w programach studiów jest również to, że ich uczestnicy w trakcie zajęć mają możliwość wcielenia się w różne role, dzięki czemu podejmowana refleksja pozwala na szersze zrozumienie podejmowanych decyzji.

W trakcie podnoszenia kompetencji funkcjonariuszy Służby Więziennej wykorzystywane jest także kształcenie zdalne, zapewniające permanentny dostęp do aktualnej wiedzy. Związane jest ono z pojęciem komplementarnego modelu doskonalenia i kształcenia funkcjonariuszy Służby Więziennej, powstałego w oparciu o koncepcję kształcenia komplementarnego. W swojej istocie owa koncepcja zachowuje walory tradycyjnych form kształcenia, przy jednoczesnym twórczym wykorzystaniu tego, co kształceniu oferuje współczesna technologia, a w szczególności techniki komputerowe i Internet.

Każda z wdrożonych zmian odpowiada działaniom Komisji Europejskiej ukierunkowanym na upowszechnienia mikrokompetencji. Nabywanie ich odpowiada na indywidualne potrzeby osób uczących się, w przypadku kształcenia zdalnego, w tempie dostosowanym do odbiorcy, bez konieczności ciągłego nadzoru osób trzecich.

Nowoczesne podejście zdobywania mikrokompetencji daje możliwość spójnego i celowego przedstawienia osiągnięć edukacyjnych uzyskanych w systemie formalnym, przy jednoczesnym zapewnieniu elastyczności wyboru czasu oraz miejsca doskonalenia się co w przypadku odbiorcy dorosłego jest niezwykle cennym atutem.

Kursy on-line: program „Debata” czy „Korekta dla osadzonych” zapoczątkowane przez prof. K. Wojcieszka podejmujące tematykę profilaktyki alkoholowej przyczyniają się do zwiększenia świadomości w tym zakresie zarówno wśród młodzieży, funkcjonariuszy Służby Więziennej, a docelowo osób pozbawionych wolności. Treści kursów mają istotne znaczenie w kształtowaniu postaw ich beneficjentów.

Dotychczasowe doświadczenia w zakresie kształcenia zdalnego, zdobyte przez przedstawicieli uczelni, skutkują wdrożeniem nowatorskich rozwiązań w instytucjach, które korzystają ze wsparcia SWWS. Stanowią również zachętę do samodzielnego poszukiwania nowych możliwości rozwijania tego obszaru szkolenia i kształcenia.

Podziękowanie Komendanta Ośrodka Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu za przeprowadzone warsztaty on-line dla kadry ośrodka.

Więcej informacji: Kształcenie zdalne w szkoleniu służb mundurowych – warsztaty on-line dla kadry OSS SG w Lubaniu

Pismo Generała Andrzeja Leńczuka – Zastępcy Dyrektora Generalnego Służby Więziennej za realizację „Kursu dla funkcjonariuszy Służby Więziennej pełniących służbę na stanowisku monitorowego”.  

Pismo z Ministerstwa Sprawiedliwości ws. programu „Korekta dla osadzonych”

Wpływy powstały przede wszystkim w oparciu badania naukowe jakie zrealizowała kadra uczelni w obszarze pedagogiki, a także prac rozwojowych opartych na  zgłaszanych potrzebach podmiotów zewnętrznych.

Opisane powyżej rezultaty o zasięgu krajowym w zakresie kształcenia zdalnego, mają znaczący wpływ na rozwój podmiotów, których dotyczą. Z pewnością przyczyniają się do wzmocnienia więzi społecznych, wzrostu świadomości publicznej na temat nowoczesnych rozwiązań szkoleniowych, czy zmiany sposobu myślenia w kontekście przełamywania barier technologicznych.

Treści szkoleń zaś w kontekście funkcjonowania Służby Więziennej mają wpływ na zmianę świadomości funkcjonariuszy, a także sposobów wykonywania zadań służbowych.  Dodatkowo rozpowszechnienie wśród funkcjonariuszy Służby Więziennej treści o tematyce profilaktyki alkoholowej, przyczynia się nie tylko do wzrostu wiedzy w tym temacie samych beneficjentów, a także przyszłych odbiorców szkoleń czyli osadzonych, często borykających się z tematem wszelkiego rodzaju uzależnień. Uczestnictwo w kursie może być impulsem do podjęcia trwałych postanowień oraz zmian w sposobie myślenia oraz postępowania.

Treści kursów poprzez wskazanie konsekwencji nadużywania alkoholu, promują postawę abstynencką bądź nakłaniającą do umiarkowanego spożywania wśród młodzieży, grupy, która ze względu na wiek jest szczególnie narażona na kształtowanie niewłaściwych nawyków.